Een evaluatie van 15 jaar geurbeleid in Nederland
2010
Samenvatting
Dit rapport presenteert een evaluatie van het geurbeleid in Nederland. Er is een analyse van het beleid uitgevoerd; een enquête onder verschillende betrokken actoren geeft aan hoe zij het beleid beoordelen op grond van hun ervaringen. De respondenten zijn verdeeld in vier subgroepen, te weten adviesbureaus, overheid, industrie en burgerorganisaties. Daarnaast geeft een beschrijving van de fysiologie van geurwaarneming en geurbeleving inzicht in de biologische achtergrond van hinderklachten.
Het Nederlandse geurbeleid, dat voornamelijk is toegespitst op industrie en landbouw, berust op het vaststellen van een acceptabel hinderniveau per geurbron. Dit hinderniveau wordt vastgelegd in de milieuvergunning van de betrokken inrichting. Lokale overheden zijn verantwoordelijk voor het verlenen van milieuvergunningen en ook voor het bepalen van het acceptabel hinderniveau. De doelstellingen van het landelijk beleid (1995) zijn dat in 2000 maximaal 12% van de Nederlandse bevolking geurhinder mag ondervinden en dat in 2010 geen ernstige hinder meer mag voorkomen. Om dit te realiseren zijn er regels en richtlijnen die voorschrijven hoe het acceptabel hinderniveau moet worden vastgesteld, zoals de Nederlandse emissierichtlijn (NeR) en de Wet geurhinder en veehouderij (Wgv).
Dit onderzoek heeft geleid tot een aantal conclusies over de aanpak van geurproblematiek in Nederland.
• Geurhinder is in de afgelopen 10 jaar afgenomen. Het percentage geurgehinderden daalde van 46% naar 30%. In 1995 waren landbouw en industrie de grootste bronnen van geurhinder in Nederland; op dit moment zijn dat de huishoudens. In het beleid is aandacht nodig voor deze verandering in de bronnen van geurhinder.
• Het huidige geurbeleid wordt als redelijk succesvol beschouwd door een groot deel van de respondenten van de enquête. Vooral de lokale aanpak van geurproblematiek wordt gewaardeerd en moet behouden blijven.
• Het ontbreekt aan een goede handreiking om het acceptabel hinderniveau vast te stellen. Respondenten van de enquête geven aan behoefte te hebben aan een eenduidige methode om het acceptabel hinderniveau vast te stellen.
• Een landelijk toetsingskader zou meer houvast kunnen bieden voor het bepalen van het acceptabel hinderniveau. Dit toetsingskader moet genoeg ruimte bieden voor een lokale aanpak van de geurproblematiek.
• Het instrumentarium voor de analyse van geur in de omgeving schiet tekort. Er is geen uniforme methode voor het meten van geurhinder als basis voor het vaststellen van het acceptabel hinderniveau.
• Er is geen ruimte in het beleid om gezondheidsrisico's te betrekken in de beoordeling van een geursituatie. Respondenten van de enquête vinden dat behalve de geurverspreidende inrichting, de overheid ook verantwoordelijkheid moet nemen op dit gebied. Meer onderzoek naar de effecten van geur op de gezondheid zou richting kunnen geven aan het geurbeleid.
• Hinderklachten kunnen mogelijk worden verminderd door betere communicatie tussen de verschillende betrokken partijen. Stress kan vermeden worden als een situatie beter voorspelbaar en controleerbaar wordt. Een goede klachtenafhandeling kan bijvoorbeeld irritatie bij gehinderden verminderen en zorgen voor meer draagvlak en begrip bij alle partijen. Ook informatie over het productieproces en de vrijgekomen stoffen kunnen hindergevoelens doen afnemen.
Samengevat, een landelijk toetsingskader kan meer houvast bieden bij het vaststellen van het acceptabel hinderniveau, maar er moet ruimte blijven voor een lokale beoordeling. In de toekomst moet er aandacht zijn voor de ontwikkeling van nieuwe meetmethoden en onderzoek naar de effecten van geur op de gezondheid. Op de korte termijn kan betere communicatie tussen inrichtingen, overheid en burgers leiden tot meer draagvlak voor genomen beslissingen en afname van hinder. Daarnaast moeten beleidsmakers anticiperen op de toenemende mate van hinder vanuit huishoudens.