Fietsveiligheid Best practicus Nederlandse gemeenten in 2012
2013
Aanleiding
Het aantal ernstig verkeersgewonden onder fietsers is sinds 2000 sterk gestegen. Om te voorkomen dat het aantal fietsgewonden blijft stijgen, is in het Bestuurlijk Koepeloverleg Infrastructuur en Milieu afgesproken dat alle gemeenten uiterlijk eind 2013 een Lokale aanpak veilig fietsen vaststellen.
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu en de VNG willen, in samenwerking met het Fietsberaad, gemeenten hierbij ondersteunen door best practices te verzamelen en een modelaanpak Veilig Fietsen op te stellen.
Doel van deze publicatie
Deze publicatie brengt 34 best practices fietsveiligheid in beeld. De publicatie omvat daarnaast een breder overzicht van knelpunten en activiteiten bij gemeenten. Om ambtenaren en bestuurders direct te helpen biedt deze publicatie ook handvatten om de best practices in een effectieve aanpak fietsveiligheid om te zetten.
Het onderzoek
Op een uitvraag (internetenquête) onder alle Nederlandse gemeenten naar de aanpak fietsveiligheid hebben 188 gemeenten gereageerd. Op basis van de resultaten zijn knelpunten en activiteiten in beeld gebracht. Vierendertig best practices zijn door telefonische interviews nader onderzocht.
Knelpunten en activiteiten
Honderdvijftig gemeenten ervaren problemen met fietsveiligheid. Gemeenten geven aan drie hoofdproblemen te onderscheiden: Fietsinfrastructuur: ontbreken van fietspaden, gevaarlijke kruisingen, slecht onderhouden fietspaden etc.
Gedrag van fietsers: negeren van verkeersregels, gebrekkige fietsvaardigheden, ontbreken van werkende fietsverlichting etc.
Onveilig gevoel bij fietsers: ouders en kinderen die aangeven bepaalde routes of locaties binnen de gemeente als gevaarlijk te ervaren.
In totaal geven 173 gemeenten aan dat ze (enigszins) actief zijn in het ontwikkelen of uitvoeren van beleid of maatregelen op het gebied van fietsveiligheid. De verschillende maatregelen zijn onderverdeeld in vier categorieën:
De aangedragen succesvolle projecten, 294 in totaal, richten zich het meest op de veiligheid van alle fietsers: 137. Vijfendertig projecten zijn specifiek gericht op kinderen en ouders, vaak in de schoolomgeving. Het valt op dat relatief weinig projecten zich richten op de grootste risicogroep ouderen: 11 projecten.
Best practices
In totaal zijn 34 best practices geselecteerd. De best practices zijn gelijkmatig verdeeld over de verschillende hoofdcategorieën. Elke best practice beschrijft kort de kerninformatie (kosten, initiatiefnemer, contactpersoon etc.) en de belangrijkste succesfactoren. De succesfactoren zijn de elementen die bepalend zijn geweest voor het succes van de maatregel. Het beschrijven van de succesfactoren geeft gemeenten de mogelijkheid om van elkaar te leren en elkaar te inspireren.
Handvatten
Uit de best practices komend diverse succesfactoren naar voren. De succesfactoren zijn te ordenen in twee groepen: 1. Slim intern organiseren, en 2. Slim extern samenwerken. Onder deze twee groepen ligt een integrale benadering als basis. Voor elke groep zijn verschillende handvatten geformuleerd waarmee ambtenaren en bestuurders de fietsveiligheidsaanpak verder vorm kunnen geven. Bij elke succesfactor zijn best practices te vinden.