Groen en de stad: Stadslandbouw
30 juni 2011
Dit document is onderdeel van het signalerende onderzoek ‘Maatschappelijke trends en initiatieven met mogelijk impact op (het beleid van) natuur, landschap en landelijk gebied’, uitgevoerd door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Doel van het onderzoek is nieuwe ontwikkelingen in de maatschappij te signaleren die tot nog toe buiten het blikveld van het Planbureau zijn gebleven, maar mogelijk op termijn impact uitoefenen op (het beleid van) natuur landschap en landelijk gebied. Daarbij is gefocust op maatschappelijke initiatieven, genomen door burgers, bedrijven, lokale overheden of lokale maatschappelijke organisaties ten behoeve van natuur, landschap en landelijk gebied in de eigen regio. Deze initiatieven geven inzicht in mogelijke alternatieve verdienmodellen voor natuur en landschap en nieuwe vormen van organisatie van het betreffende beleid in Nederland. Omdat het om nog relatief kleine en nieuwe initiatieven gaat is nog niet te zeggen in hoeverre deze modellen het oude natuur‐ en landschapsbeleid kunnen vervangen. Dit document omvat de uitwerking van één van de eerste vier organisatie‐ en verdienmodellen die zomer 2011 zijn opgepakt ten behoeve van de Natuurverkenning 2011. Het signalerende onderzoek gaat daarna verder ten behoeve van de Leefomgevingbalans 2012 en de Groenblauwe Verkenning 2012.
De trend stadslandbouw
Stadslandbouw is het produceren van voedsel in, om en voor de stad. Deze vorm van landbouw legt een koppeling tussen (lokale) agrarische voedselproductie en de stedelijke behoefte aan zorg, recreatie, ontspanning, educatie, het verwerken van afval of het beheren van (stedelijk) groen (Jansma et al. 2010). Stadslandbouw komt voor in vele vormen en omvat vaak de gehele range van stedelijke voedselproductie, van balkon of daktuin in de binnenstad, via volkstuinen tot professionele stedelijke voedselproductie aan de rand van de stad. Het belangrijkste onderscheid tussen stadslandbouw en de gangbare landbouw is dat stadslandbouw waarde creëert uit het sociale kapitaal van haar omgeving waar het in gangbare landbouw om het productiekapitaal draait. Daarnaast richt stadslandbouw zich op de bekende klant uit de omgeving en niet op de anonieme klant op de wereldmarkt. Stadslandbouw draagt daardoor bij aan het verkleinen van de fysieke en mentale afstand tussen consument en voedselproductie (Jansma et al. 2010).