Handleiding beleidsevaluatie - Deel 1: Evaluatiedesign en -management
2007
Aanleiding en opzet
Wereldwijd groeit de aandacht voor beleidsevaluatie in de publieke sector. De vraag of en in welke mate
de overheid een verschil maakt ten behoeve van de samenleving, is dan ook een zeer pertinente
vraagstelling. Beleidsevaluatie levert een unieke bijdrage tot het antwoord.
Ook bij de overheid in België en Vlaanderen stellen we een stijgende interesse voor en vraag naar
beleidsevaluatie vast. Slechts een aantal organisaties en sectoren heeft al een uitgebreide ervaring
opgedaan met het evalueren van beleid. Voor een groot aantal actoren is beleidsevaluatie een tamelijk
nieuw gegeven dat meer en meer aandacht krijgt. De toenemende vraag naar evaluatie ontstaat uit
verschillende motieven: het duidelijk kunnen aantonen van de meerwaarde van beleidskeuzes en
beslissingen, het verbeteren van de beleidsvoering, het kunnen aantonen en verklaren van bepaalde
beleidseffecten, en leren uit bestaand beleid. Daarbij spelen zowel mechanismen van interne als externe
druk op de overheid, als tendensen van organisatorische uitwaaiering en specialisatie en beleidsmatige
coördinatie een belangrijke rol als katalysator. De versterkte aandacht voor beleidsevaluatie kadert in een
algemeen streven naar een meer ‘evidence-based policy’, ofwel een geïnformeerd en onderbouwd
beleid. De overheid en beleidsvoering zijn meer en meer kennisintensief geworden.
Tegenover de toenemende vraag naar beleidsevaluatie dient een adequaat aanbod te staan. Een
belangrijk aspect daarvan is de opbouw van een slagvaardige evaluatiecapaciteit binnen de overheid.
Een degelijke interne evaluatiecapaciteit is noodzakelijk om beleidsevaluaties voor te bereiden, om ze
hetzij zelf uit te voeren hetzij om ze op te volgen indien ze worden uitbesteed, en om ze te gebruiken ter
ondersteuning en onderbouwing van beleidsbeslissingen. Wanneer we spreken over evaluatiecapaciteit,
kunnen we verschillende dimensies onderscheiden waaronder: financiële middelen, personeel,
beleidskennis, en expertise over het evaluatieproces en evaluatietechnieken.
De toenemende aandacht voor beleidsevaluatie in combinatie met de vaststelling dat het aanbod nog te
beperkt is, vormde de aanleiding voor het schrijven van deze handleiding. De handleiding vormt de output
van een tweejarig onderzoeksproject binnen het Steunpunt Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen,
uitgevoerd door het Instituut voor de Overheid (K.U.Leuven).
De opzet van deze handleiding is een bijdrage te leveren tot de versterking van de evaluatiecapaciteit in
de overheid en meer bepaald de laatstgenoemde dimensie ervan, de expertise inzake het
evaluatieproces en -instrumentarium.