Hittestress in Rotterdam
2011
Volgens scenario’s van het KNMI is het waarschijnlijk dat Nederland ten gevolge van klimaatverandering in de toekomst te maken gaat krijgen met meer en langere periodes van zomerse en tropische temperaturen (in 2050 ongeveer een verdubbeling ten opzichte van nu). Met name in een grote stad als Rotterdam kan dit problematisch worden. Door het typisch stedelijk land- en materiaalgebruik (veel wegen en gebouwen, minder groen en water) blijft de warmte er namelijk langer hangen en blijft de temperatuur hoger dan in het omringende landelijke gebied: het zogenaamde stedelijk hitte-eiland effect. Dit effect wordt versterkt door de voortdurende verdichting van de stad en leidt er naar verwachting toe dat stedelingen in toenemende mate hinder ondervinden van overmatige warmte (hittestress).
Rotterdam heeft de ambitie in 2025 100% klimaatbestendig te zijn. Daarom is in het kader van het Kennis voor Klimaat onderzoeksprogramma (1e tranche) het project “Hittestress in Rotterdam” uitgevoerd (HSRR-05). Kernvragen van dit onderzoek luiden:
1. In hoeverre is in Rotterdam sprake van een stedelijk hitte eiland effect en welke delen van de
stad zijn het meest vatbaar?
2. In hoeverre verergert het probleem als gevolg van klimaatverandering?
3. In welke mate leidt een mogelijk stedelijke hitte eiland tot hittestress en wat zijn de meest
kwetsbare groepen?
4. Wat zijn oorzaken en veroorzakers van het stedelijke hitte eiland?
5. Welke maatregelen kunnen genomen worden?
Teneinde deze vragen te beantwoorden, zijn satellietbeelden geanalyseerd, diverse metingen uitgevoerd op locatie, gezondheidseffecten geïdentificeerd, veroorzakers gezocht van het hitte eiland effect en maatregelen geïnventariseerd en beoordeeld op hun potentiële effect. Daarnaast is een beleidsworkshop gehouden waarin de onderzoeksresultaten zijn besproken en aanbevelingen zijn geformuleerd.
Uit het onderzoek blijkt dat in Rotterdam ’s zomers sprake is van een stedelijk hitte eiland effect. Tijdens windstille nachten kan het temperatuurverschil tussen verstedelijkt en landelijk gebied oplopen tot 80C. Met behulp van het mobiele meetplatform is onder andere de luchttemperatuur gemeten. Hieruit komt naar voren dat de koelste plekken de wat oudere laagbouwwijken zijn met veel groen (zoals Kralingen). Warm is het in hoogstedelijke gebieden als Centrum en (de Kop van) Zuid.
Met behulp van de satellietbeelden is tevens de oppervlaktetemperatuur geanalyseerd. Met name versteende wijken in de buurt van veel industriële activiteit blijken een hoge gemiddelde oppervlaktetemperatuur te hebben.