Inzet van verkeersregelaars bij evenementen
2013
Veiligheid en service
Er zijn in Nederland een paar duizend professionele verkeersregelaars en zo’n 20 à 25.000 evenementenverkeersregelaars actief. Verkeersregelaars kun je op veel verschillende plaatsen tegenkomen. Je ziet ze bij evenementen zoals vliegshows, havendagen, braderieën en wielerrondes. Maar ook bij bijzondere transporten of bij wegwerkzaamheden.
Verkeersregelaars kennen we al lang maar pas in 2000 zijn ze expliciet in wettelijke regelingen opgenomen. De praktijk van de afgelopen jaren leerde echter dat geregeld de hand werd gelicht met de voorschriften, ook omdat ze bij het publiek nauwelijks bekend zijn. Daarnaast speelt dat de politie zich steeds minder bezig kan houden met het begeleiden van evenementen. Men ziet het als een ‘oneigenlijke taak’ waarvoor
in veel gevallen niet de inzet van een hoog opgeleide politieambtenaar noodzakelijk is. In 2009 kwam er daarom een nieuwe wettelijke regeling. Die maakt onderscheid tussen verschillende categorieën verkeersregelaars, met enerzijds de beroepsmatige verkeersregelaars en anderzijds verkeersregelaars die worden ingezet bij evenemen- ten. Vaak, maar niet altijd, zijn dat vrijwilligers.
De verschillende categorieën verkeersregelaars kennen verschillende opleidings- trajecten. De opleiding van de beroepsregelaars stelt zwaardere eisen dan die van de evenementenregelaars. Maar in alle gevallen moet de gemeente of het Rijk de verkeersregelaar officieel aanstellen.
Wettelijke regels
In bijlage I worden de belangrijkste passages uit de relevante wetsteksten weergege- ven. Hier vatten we ze nog even kort samen.
De wettelijke regels rond de verkeersregelaar zijn verankerd in de WVW 1994 (Wegenverkeerswet). Artikel 12 geeft aan dat weggebruikers verplicht gevolg moeten geven aan de aanwijzingen van verkeersregelaars. Artikel 82 van het RVV 1990 (Reglement verkeersregels en verkeerstekens) omschrijft die verplichtingen nader. De opleidings- en exameneisen zijn te vinden in het BABW (Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer) waar in hoofdstuk V de aanstellings- en opleidingseisen kort worden toegelicht.
Maar de meeste praktische informatie is te vinden in de Regeling verkeersregelaars 2009 (een ministerieel ‘besluit’), zoals de definities (bijvoorbeeld wat is een ‘evene- ment’), de concrete eisen die aan verkeersregelaars gesteld worden, de kenmerken van de uitrusting (het ‘hesje’) en dergelijke. Op de website www.wetten.overheid.nl zijn de complete letterlijke teksten makkelijk terug te vinden.
Categorieën verkeersregelaars
Niet iedereen met een hesje aan is een verkeersregelaar. En niet iedere verkeersre- gelaar heeft dezelfde bevoegdheden. Een verkeersregelaar moet in ieder geval het wettelijk goedgekeurde hesje aan én een opleiding c.q. instructie hebben gevolgd. De zwaarte van die opleiding hangt samen met de categorie waarin de verkeersregelaar is ingedeeld.
De wet kent vier categorieën verkeersregelaars:
1. Transportbegeleiders
De transportbegeleider kom je bijvoorbeeld tegen bij ‘exceptionele transporten’. Het zijn beroepsverkeersregelaars, aangesteld door de minister, waaraan de zwaarste eisen worden gesteld. De transportbegeleider is minimaal 24 jaar oud en in het bezit van een chauffeurs- of CVV-B diploma. Hij krijgt zowel een theoretische als een prakti- sche opleiding via een opleidingsinstituut.
2. Verkeersregelaar met verkeersregelende taken voortvloeiend uit zijn/haar beroep
Hierbij kan men denken aan weginspecteurs van Rijkswaterstaat. Maar ook mede- werkers groenvoorziening en medewerkers van wegenbouwbedrijven die specifiek verkeersregelende taken in hun pakket hebben kunnen hiertoe opgeleid worden, evenals medewerkers van bedrijven waarvan men verkeersregelaars kan inhuren. Ook personeel van bedrijven die eigen personeel inzetten voor het geven van aanwijzingen aan weggebruikers valt onder deze categorie.
Bijzonder kenmerk van deze verkeersregelaars is dat men ze overal kan inzetten, in tegenstelling tot de evenementenregelaars (zie hierna). Deze ‘beroepsgerelateerde’ verkeersregelaar is minimaal 18 jaar en wordt aangesteld door de minister (als hij actief is in een groter gebied) of door de burgemeester van de gemeente waar hij aan de slag gaat. Ook zij moeten een theoretische en een praktische opleiding bij een opleidingsinstituut volgen.
3. Evenementenregelaar per evenement
Voor een evenement kan men - naast beroepsverkeersregelaars - gebruik maken
van verkeersregelaars die alleen actief zijn bij één specifiek evenement en alleen op aangewezen plaatsen. Zo’n evenement kan één dag duren, of enkele aaneengesloten dagen. Ze zijn minimaal 16 jaar en moeten een e-learning instructie volgen alvorens aan de slag te mogen. De Stichting Verkeersregelaars Nederland verzorgt deze e- learning in opdracht van de politie. Verder krijgen ze een specifieke op het evenement toegesneden instructie bij het begin van het evenement. Ze worden aangesteld door de burgemeester.
4. Evenementenregelaar voor bepaalde tijd
Voor de verkeersregelaar die wordt ingezet voor meerdere evenementen (bijvoorbeeld bij de processies in Limburg, wielerrondes of hardloopwedstrijden), is er een speciale regeling. Die kunnen na het volgen van een iets zwaardere e-learning instructie een aanstelling krijgen voor maximaal een jaar. Dan hoeft men niet voor ieder evenement opnieuw een aanstelling te regelen. Ook deze evenementenregelaars worden aange- steld door de burgemeester en ook zij moeten een e-learning instructie volgen bij de Stichting Verkeersregelaars Nederland.
In deze uitgave ligt het accent op de twee laatste categorieën.
Naast de officiële verkeersregelaars zien we ook geregeld ‘parkeerregelaars’ of ‘ste- wards’ die bijvoorbeeld het parkeren op het terrein van een bedrijf of een woonwarenhuis regelen. Wanneer deze zich beperken tot het aanwijzen van een vrije parkeerplek óp het terrein zelf, hoeven dat geen verkeersregelaars te zijn. Maar zodra ze de weg op stappen om het verkeer aanwijzingen te geven, gaan ze hun boekje te buiten. Dat mogen uitsluitend beroepsverkeersregelaars doen (dat wil zeggen de verkeersregelaar met verkeersregelende taken, het gaat immers niet om evenementen met een evenementenvergunning). Maar er zit wel een addertje onder het gras. De opdrachtgever
is altijd verantwoordelijk voor zijn personeel, dus ook voor het doen en laten van ‘stewards’ en de eventuele schade die dit met zich meebrengt.
Verder is er soms ook sprake van ‘hekwachters’, bijvoorbeeld bij wegafzettingen in verband met evenementen of wegwerkzaamheden. Ervan uitgaande dat die meestal meer doen dan alleen maar ‘de wacht houden’ bij een hek en ook auto’s doorlaten of tegenhouden, zal men hiervoor over het algemeen verkeersregelaars moeten inzetten.