Klimaatadaptatie bij herstructurering - Knikpuntenanalyse in Wielwijk
27 september 2011
Achtergrond en vraagstelling
“Hoe laten we klimaatadaptatie beter aansluiten bij het ritme van stedelijke vernieuwing?”
Deze vraag van het Delta deelprogramma Nieuwbouw en Herstructurering (Ministerie Infrastructuur en Milieu, DG Ruimte) was de aanleiding voor deze studie.
De eerste vraag die dan opkomt luidt: Hoe is die aansluiting nu en waar zijn verbeteringen mogelijk? In de optimale situatie wordt de noodzaak voor klimaatadaptatie vroeg in het planproces voor een herstructureringsgebied bekeken. Vervolgens worden mogelijke oplossingsrichtingen geformuleerd en wordt gekeken hoe uiteindelijk maatregelen worden ontworpen. Qua maatregelen kunnen we dan nog het onderscheid maken in maatregelen die wel, of geen verweving hebben met het ruimtelijk plan van de herstructurering. Infiltratievoorzieningen en extra oppervlaktewater hebben dat bijvoorbeeld in meerdere mate dan riolering. Het eerste type maatregelen overstijgt sectoren en vergt afstemming met andere stakeholders, waaronder andere afdelingen binnen de gemeente en het waterschap.
Geeft de klimaatverandering nu aanleiding om de herstructureringsopgave op een andere manier uit te voeren? Dit zal afhangen van de kans om gelijktijdig met de herstructurering de ‘klimaatambities’ te realiseren. Van belang is daarbij inzicht te krijgen in de gevolgen van klimaatverandering op de infrastructuur (watersysteem, riolering en ruimtelijke inrichting) van herstructureringsgebieden.
Voorliggend rapport gaat aan de hand van case Herstructurering Wielwijk (gemeente Dordrecht) in op de waterhuishoudkundige vragen die volgen uit de klimaatadaptatie wens en identificeert de input die daarbij van de waterspecialist wordt verwacht. Een belangrijke vraag in Wielwijk is of tijdens de herstructurering ook het riool moet worden vervangen (en vergroot) of dat dit gehandhaafd zou kunnen worden. Bij het beantwoorden van deze vraag is de zogenaamde ‘knikpuntenanalyse’ toegepast. We gaan in op deze methode en onderzoeken de bruikbaarheid ervan in dit type vraagstukken.
Het rapport vormt daarmee input voor het concept-beleidskader dat opgesteld wordt door het Deelprogramma Nieuwbouw en Herstructurering. Het levert ook input voor het Deltaprogramma 2011, waarin de activiteiten van de deelprogramma’s worden vastgelegd.
Onderzoeksvraag en aanpak
De centrale vraag in het voorliggende onderzoek luidt: “Hoe kan bij herstructurering rekening worden gehouden met mogelijk veranderende klimaatomstandigheden”?
Om deze vraag te beantwoorden zijn drie stappen doorlopen, namelijk:
1. Het voorleggen van deze vraag aan een aantal waterspecialisten1;
2. Een bredere discussie over de resultaten van deze inventarisatie met nog een aantal
specialisten op het gebied van waterhuishouding en herstructurering2;
3. Rapporteren van de inzichten en conclusies.
De veranderende klimaatomstandigheden worden in dit project bekeken vanuit het perspectief van de waterbeheerder. We zien daarbij klimaatverandering als een breed begrip, met effecten op de waterkwaliteit, de waterkwantiteit (waterveiligheid, wateroverlast) en hittestress.