Loslaten en dichtbij blijven
2014
Amsterdam-West is sterk in beweging: steeds meer mensen willen er komen wonen en dat brengt veel dynamiek met zich mee. Bewoners in West zijn vaak betrokken bij hun buurt en tonen veel initiatief. Bekend zijn de bewoners van de Jan Eef en Bolo-Boost die nieuw elan willen geven aan hun buurt maar ook initiatieven als Foor el-Qaar en de Repairwinkel waar bewoners de meest kwetsbaren helpen verdienen de aandacht. Anderzijds wonen in een aantal buurten nog steeds veel kwetsbare mensen die niet vanzelfsprekend zelf initiatieven nemen voor de buurt en voor elkaar. Het vinden van een balans tussen aanspreken op eigen initiatief en het verlenen van de noodzakelijke zorg is een zoektocht geweest voor het stadsdeel. Het stadsdeelbestuur heeft die zoektocht langs drie wegen gemaakt.
Balanceren tussen eigen initiatief en ‘zorgen voor’
Vertrekpunt van dit bestuur is die veranderende samenleving geweest, met enerzijds steeds meer groepen bewoners die hun initiatief grotendeels zonder de overheid kunnen realiseren en alleen gefaciliteerd willen worden en anderzijds groepen bewoners die juist niet gemakkelijk zelfredzaam zijn. Zowel in het buurtgericht werken als in Welzijn Nieuwe Stijl is het stimuleren van eigen initiatief steeds de ambitie geweest. Bij krachtige bewoners door te faciliteren en op afstand te blijven, bij hun minder zelfredzame buurtgenoten juist door sterker te interveniëren en dichtbij te blijven.
Richting Welzijn Nieuwe Stijl
Welzijnswerk en hulpverlening hebben we hervormd door de nadruk te leggen op een nieuwe benadering: Welzijn Nieuwe Stijl. Deze methode sluit aan bij onze overtuiging dat elke bewoner een talent heeft. Bewoners die om welke reden dan ook even niet zelfredzaam zijn, kunnen op termijn weer in hun eigen kracht worden gezet door hen op een positieve manier te benaderen en de nadruk te leggen op wat ze wél kunnen.
Efficiënter en effectiever organiseren van het sociaal domein
We constateerden dat de hulpverlening en het welzijnswerk efficiënter en effectiever georganiseerd moesten worden. Er viel nog veel winst te behalen in het slimmer organiseren van het sociaal domein. De economische crisis was daarvoor een incentive, maar ook de rotsvaste overtuiging dat het niet meer van deze tijd is om bewoners niet aan te spreken op wat ze wel kunnen.
Langs deze drie wegen zijn ook de verschillende opgaven in West aangepakt: armoede, onvoldoende deelname aan het maatschappelijk leven, onvoldoende zelfredzaamheid, sociaal isolement. We stonden voor een grote opgave: enerzijds moest het stadsdeel een verandering doormaken die aansloot bij de ambitie om meer ruimte bij bewoners zelf te laten en anderzijds moest het stadsdeel ook regisseur zijn van een verandering in het sociaal domein. Hoe hebben we dat aangepakt? In hoofdlijnen als volgt:
Het sociaal domein slimmer organiseren
Als stadsdeel werden we al snel geconfronteerd met de realiteit dat er veel minder financiële middelen te besteden waren. We wisten dat het sociaal domein slimmer georgani- seerd kon worden door van zeven naar één welzijnsaanbieder te gaan. Maar ook de vele buurthuizen die nog steeds bekostigd werden door het stadsdeel drukten op onze begroting. Uitgangspunt is altijd geweest om niet te bezuinigen op de noodzakelijke hulpverlening. Mensen die schulden of andere problemen hebben waar ze op eigen kracht of met hulp van hun netwerk niet uit komen, moeten aanspraak kunnen blijven doen op de hulpverlening.
Ruimte slimmer gebruiken
We hebben veel middelen weten te besparen door te kiezen voor vier grote wijkcentra van waaruit bewoners activiteiten kunnen ondernemen. We hebben ook het besluit genomen om andere activiteiten niet meer te subsidiëren. Sommige bewoners die gewend waren aan hun ‘eigen buurthuis’ kwamen in opstand maar de meeste bewoners begrepen ook dat er bezuinigd moest worden en waren het met het bestuur eens dat bezuinigen op stenen beter is dan te bezuinigen op accommodaties. Toch zagen we ook dat in verschillende buurten een sterke behoefte leefde om een eigen plek te houden. We hebben geprobeerd om hier het eigen initiatief te stimuleren door niet de huisvestingslasten te bekostigen maar wel de welzijnsaanbieder opdracht te geven bewoners te ondersteunen bij het zelfstandig exploiteren van ‘hun’ accommodatie. Bewoners die ver zijn in het rondkrijgen van de exploitatie van een accommodatie, krijgen van de raad een steuntje in de rug met een budget waarop ze eenmalig aanspraak kunnen maken.
Collectief wat kan, individueel wat moet
Binnen de hulpverlening zagen we dat er veel diensten individueel werden aangeboden aan cliënten. Het mooiste voorbeeld is de administratieve ondersteuning en schuld- hulpverlening. Deze zijn we waar mogelijk minder indivi- dueel gaan aanbieden door groepen te vormen waar mensen samen aan de slag kunnen met administratieve ondersteu- ning en budgetcursussen. Uit deze groepen zijn mensen voortgekomen die nu zelf nieuwe groepen helpen met de administratieve ondersteuning.
Richting Welzijn Nieuwe Stijl
Om onze ambities te realiseren was een welzijnsaanbieder nodig die in staat was goed aan te sluiten op die nieuwe samenleving met initiatiefrijke én minder zelfredzame bewoners. De keuze viel op de ABC-Alliantie: een fusie van Akros, Buurtparticipatie en Combiwel. Het jaar 2012 hebben we aangemerkt als ‘veranderjaar’: een jaar waarin we de nieuwe organisatie tijd gaven om zijn plek te vinden in West.
Dat betekent niet dat er niets is gebeurd: de winkel bleef ‘gewoon’ open. Maar bewoners merkten wel dat er nog veel niet goed ging. Zij klaagden over de nieuwe organisatie en moesten vooral heel erg wennen aan Welzijn Nieuwe Stijl. Ineens moesten ze zelf activiteiten bedenken en waren de professionals er alleen om te ondersteunen.
Zorgde deze omslag in 2012 (en ook de eerste helft van 2013) nog voor veel onrust, later in 2013 verminderde dat. Welzijn Nieuwe Stijl kreeg meer vorm en bewoners, professionals en ambtenaren vonden elkaar steeds beter.
Fusie van opbouwwerk en maatschappelijke dienstverlening
Niet alleen binnen het opbouwwerk maar ook binnen de hulpverlening wilden we een hervorming. Basis daarvoor was de overtuiging dat ook de meest hulpbehoevenden zelf onderdeel zijn van de oplossing en aangesproken kunnen worden op datgene wat ze wel kunnen. Hulpverlening en opbouwwerk liggen in elkaars verlengde. Eind 2012 brachten we dan ook welzijn én hulpverlening onder in één fusieorganisatie.