Luchtkwaliteit in de stad
2011
Aanleiding
Luchtvervuiling bedreigt de gezondheid van burgers en de leefbaarheid van delen van gemeenten. Ook kan een te slechte luchtkwaliteit reden zijn bouw- en infrastructurele projecten juridisch blokkeren. Daarom voeren gemeenten beleid om de luchtkwaliteit te verbeteren. Dit doen zij op grond van wettelijke verplichtingen en in het kader van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (hierna: NSL) dan wel op eigen initiatief. In het NSL staan de normen van de Europese Unie voor de uitstoot van fijnstof en stikstofdioxide centraal. Op 1 augustus 2009 is het NSL in werking getreden. In de periode daarvoor hebben gemeenten eigen maatregelpakketten vastgesteld.
De maatregelpakketten, gericht op het verbeteren van de luchtkwaliteit en op het oplossen van de knelpunten, worden enerzijds gelegitimeerd met verwijzing naar de gezondheid van burgers. Anderzijds wordt gesteld dat de maatregelen nodig zijn om de ruimtelijke en economische ontwikkelingen mogelijk te maken en/ of de stad bereikbaar te houden. In de G4-steden zijn diverse knelpunten: locaties waar de EU-normen voor luchtkwaliteit, zonder aanvullende maatregelen ten opzichte van het rijksbeleid, worden overschreden in 2011 (fijnstof, PM10) respectievelijk 2015 (stikstofdioxide, NO2).
De Algemene Rekenkamer constateerde in maart 2009 dat het Nederlandse luchtkwaliteitbeleid langzaam op gang is gekomen. Zij stelt dat de mate waarin het nationale luchtkwaliteitbeleid succes heeft, mede afhangt van hoe er op lokaal niveau invulling aan wordt gegeven1. De rekenkamers van Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht zijn daarom in 2010 een gezamenlijk onderzoek gestart naar de lokale aanpak van luchtvervuiling. De gezondheidsrisico's en het belang van gericht beleid op lokaal niveau vormen voor de rekenkamers de belangrijkste aanleidingen voor het onderzoek.