Luchtkwaliteitsmetingen in samenwerking met bewoners

Van juni 2009 tot juli 2010 zijn op de Overtoom in Amsterdam en de Diemerkade in Diemen stikstofdioxideconcentraties gemeten. Deze metingen zijn uitgevoerd in overleg met bewonersgroepen die in deze straten actief zijn. De Bewonersvereniging Overtoom en Stichting Al -Al 0 oost Beter Opgelost waren onder andere betrokken bij het kiezen van de meetlocaties. Ze hebben ook meegedacht over de opzet van het onderzoek en de inhoud van de communicatie naar de bewoners van de twee straten.

Bewoners van de Overtoom en Diemerkade hebben op meerdere momenten via de post informatie ontvangen over de meetresultaten van het onderzoek: na een meetperiode van drie weken en na een meetperiode van een jaar. Een paar weken na deze twee brieven kregen de bewoners een vragenlijst toegestuurd. De vragenlijst had als doel om het nut van de metingen na te gaan en bevatte onder andere vragen over de informatie die mensen hadden gelezen, de kwaliteit en begrijpelijkheid van de toegestuurde informatie, de waardering van mensen voor het initiatief en de invloed van het initiatief op kennis, houding en gedrag.

Het betrekken van burgers bij metingen blijkt een geschikte manier om burgers bij hun eigen leefomgeving te betrekken, mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. De belangrijkste voorwaarden en voordelen van meten met bewoners staan hieronder.

- Nut betrokkenheid is afhankelijk van het doel
Het nut van het betrekken van bewoners bij luchtmetingen is sterk afhankelijk is van het doel ervan. Veel bewoners gaven aan dat enkel meten (zoals in het huidige onderzoek) niet voldoende is en dat er aan meetresultaten consequenties verbonden moeten zijn: welke maatregelen gaan de gemeente of andere instanties nemen bij vooraf bepaalde meetwaarden.
- Mensen passen hun gedrag wel aan, maar licht
Een kleine groep respondenten is door de metingen beter gaan ventileren, het nieuws en de politieke ontwikkelingen over luchtkwaliteit beter gaan volgen en op internet gaan zoeken naar informatie. Mensen waren niet bereid vergaande maatregelen te nemen, zoals het inleveren van de eigen parkeerplek, meer betalen voor de parkeerplek, een deelauto nemen of een elektrische auto aanschaffen.
Een mogelijkheid om meer gedragsverandoring te bewerksteflingen is door een combinatie te maken met ovorheidsmaatrogelen. Als mensen zien dat ook do overheid vergaande maatregelen neemt, zijn zij mogelijk eerder bereid om dat zelf ook te doen.
- Vooral hoger opgeleide, milieubewuste mensen hebben interesse
De steekproef bevatte een hoog percentage hoger opgeleiden. Mogelijk hebben vooral hoger opgeleide, milieubewuste mensen meegedaan aan het onderzoek. Er is mogelijk dan ook sprake van een forse respons bias. De conclusies zijn daarom niet te generaliseren naar alle bewoners van de Overtoom en de Diemerkade of naar alle inwoners van Amsterdam en Diemen.
Metingen met bewoners zouden zich vooral kunnen richten op deze hoger opgeleide, milieubewuste groep. Een mogelijkheid om ook andere bewoners te betrekken is door resultaten van metingen te laten volgen door maatregelen die raken aan bijvoorbeeld de bereikbaarheid van de woning of de beschikbaarheid van een parkeerplek.
- Veel waardering en groot vertrouwen
De respondenten stelden het zeer op prijs dat ze werden betrokken bij luchtmetingen in hun woonomgeving. Ze hadden veel vertrouwen in de GGD Amsterdam en hadden liever dat do GGD en niet zijzelf de metingen deden. Veel mensen vonden zelfs dat de GGD zelfstandig de meetlocaties moet bepalen.
Het is aan te bevelen dat een GGD of andere betrouwbaar geachte Organisatie de metingen doet en bewoners (mee)bepalen waarde metingen gebeuren. Op deze manier is de kwaliteit van de metingen ook gewaarborgd.
- Informatie leidt tot meer kennis, maar onzekerheidsmarges zijn verwarrend
De informatie over de metingen heeft bij een meerderheid van de respondenten gezorgd voor een toename in kennis en begrip. Met de onzekerheidsmarges hebben zelfs de relatief hoger opgeleiden respondenten moeite.
Centraal element in de communicatie zijn de gemeten concentraties weergegeven op een kaart, waarbij het goed is ook gemeten of berekende concentraties elders in de gemeente (op drukke en rustige plekken) en de norm weer te geven. Onzekerheidsrnarges zijn is het simpelst in de legenda van de kaart aan te geven Uitgebreidere informatie over onzekerheid en andere aspecten van luchtkwaliteit en het meten daarvan kun je het beste passief beschikbaar stellen.

Terug naar bibliotheek