Maatschappelijke kosten en baten gebiedsontwikkeling Heilig Hartplein & Noordkade
2011
Achtergrond
De gemeente Veghel onderzoekt de mogelijkheden voor gebiedsontwikkeling van het Heilig Hartplein en de Noordkade. In dat gebied zou een combinatie van activiteiten op het gebied van cultuur, leisure, bedrijvigheid en onderwijs moeten plaatsvinden.
Een belangrijke drijfveer zou de ontwikkeling van een cultuurcluster zijn. De samenstelling van dat cluster is niet op voorhand bekend. De gedachten gaan uit naar een ontwikkeling met als eerste deelnemers cultuurin- stellingen, die momenteel gespreid in Veghel gevestigd zijn. Het cluster kan in de loop van de tijd, op organi- sche wijze, uitgroeien tot hét gebied in Veghel waar cultuur gerelateerde activiteiten plaatsvinden en zal deels een regionale functie hebben.
Naast bestaande cultuuractiviteiten en evenementen wordt aansluiting gezocht met de sterk ontwikkelde foodsector die Veghel kent. Dit zouden activiteiten rond de slow-food markten kunnen zijn, in navolging van trendsetters (Eataly in New York en Marqt in Amsterdam en Haarlem), maar ook kook clinics kunnen een sterke aantrekkingskracht op bezoekers hebben.
Voorgesteld wordt om gebruik te maken van een oud industrieel terrein op de Noordkade op nog geen kilo- meter afstand van het huidige Veghelse centrum. Dat sluit aan bij de ontwikkeling van een tweede centrum- pool startend vanaf het Heilig Hartplein en de Kop van de Haven. Het terrein kent een rijksmonument en een aantal industriële gebouwen hetgeen een aantrekkelijk omgeving vormt voor activiteiten op het gebied van cultuur, leisure, onderwijs en bedrijvigheid.
De vraag
Om de gebiedsontwikkeling van de grond te krijgen zal de gemeente beslissingen moeten nemen over de locatie en de bijbehorende financiering van een aantal relevante cultuurinstellingen. De gemeente wil bij haar beslissing niet alleen de eigen financiering laten meetellen maar tevens de maatschappelijke consequenties van haar keuzes te weten komen. Daarom is aan RIGO gevraagd inzicht te geven in de mogelijke maatschap- pelijke kosten en baten van deze ontwikkeling.
Gebruik van de MKBA
Om de maatschappelijke kosten en baten in zicht te krijgen maken we gebruik van het gedachtengoed van de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA). Een MKBA geeft alle toekomstige maatschappelijke baten van een (publieke) investering weer en vergelijkt deze met de kosten van de investering. Kosten en baten worden zoveel mogelijk vergelijkbaar gemaakt door alle effecten in geld uit te drukken. Dat geldt ook voor die effecten die niet op de markt verhandelbaar zijn (bijvoorbeeld invloed op de leefbaarheid en aantrekkelijk- heid van de woonomgeving).
Onderdeel van de MKBA zijn de bedrijfseconomische kosten en baten, maar voor een overheid zijn vaak de effecten die buiten de bedrijfseconomische afweging vallen interessant. Het gaat daarbij om de extra inspan- ning die de overheid pleegt en de extra baten die burgers daardoor ontvangen.
Om een MKBA op te stellen dient men inzicht te hebben in de verandering in ontwikkeling die door de inves- tering teweeg wordt gebracht. In het geval van de investeringen in Noordkade & Heilig Hartplein geldt echter dat de gebiedsontwikkeling een jarenlang proces vormt waarvan het precieze eindresultaat niet op voorhand bekend is.
Om de Gemeente Veghel desondanks inzicht te geven in de maatschappelijke consequenties van de investe- ringen hanteren we een tweetal scenario’s die de range aan mogelijke ontwikkelingen van het gebied in kaart brengen. De maatschappelijke effecten worden vervolgens bepaald aan de hand van het verschil in ontwikke- ling tussen enerzijds een voortgang van de huidige situatie met een verdere samenwerking tussen MiK en PIETER BREUGHEL op de Middegaal en anderzijds de range aan mogelijke ontwikkelingen op de Noordkade & Heilig Hartplein. In zoverre de effecten onzeker zijn geven we deze weer in de vorm van een range van uit- komsten.
Tevens reiken we de gemeente handvatten aan hoe kan worden omgegaan met onzekere toekomstige ont- wikkelingen. We doen dit door beheersmaatregelen te benoemen die bedoeld zijn om de onzekerheden in te perken. De analyse van maatschappelijke kosten en baten inclusief de onzekerheden vormen daarmee nutti- ge ingrediënten voor de besluitvorming.