Monitor Duurzaam Nederland 2014: Verkenning
2014
Het indicatorrapport van de Monitor Duurzaam Nederland dat tegelijkertijd met deze Verkenning verschijnt, schetst dat de kwaliteit van leven in Nederland hoog is, maar dat er zorgen bestaan over de houdbaarheid daarvan. Een belangrijk zorgpunt betre het gebruik van natuurlijke hulpbronnen.
De uitdaging is niet gering. Bij een verwachte mondiale bevolkingsomvang in 2050 van 9 miljard mensen, waarvan een steeds groter deel tot de middenklasse behoort, zal de vraag naar energie, grondsto en en water verder toenemen. Deze mondiale ontwikkeling maakt het nodig om de economie te vergroenen, ook in Nederland. De blijvende beschikbaarheid van de goederen en diensten die de natuur levert is immers een belangrijke voorwaarde voor een lee are wereld en een economische groei die ook op lange termijn houdbaar is. Het vergroenen van de economie vraagt niet alleen om een aanzienlijk e ciëntere omgang met natuurlijke hulpbronnen en om substitutie van milieuvervuilende energievormen en materialen door schonere varianten. Ook vraagt dit om beperking van de emissies en om een veel zuiniger gebruik van land en water.
De aandacht voor de bijdrage van natuurlijke hulpbronnen aan de maatschappelijke welvaart is niet nieuw. Wel nieuw zijn de partijen die dit aanzwengelen. Niet alleen vanuit de milieuhoek wordt de noodzaak voor het zuiniger omgaan met natuurlijke hulpbronnen naar voren gebracht, ook veel burgers ondersteunen dit en ze en zich in toenemende mate in voor hernieuwbare energie. Grote bedrijven en internationale organisaties als de World Business Council for Sustainable Development (WBCSD), de OESO, de Wereldbank en het IMF dragen dit eveneens uit. Vergroening van de economie kan namelijk de concurrentiepositie van bedrijven en landen versterken. Dat geldt ook voor de Nederlandse economie. Onze export leunt bijvoorbeeld sterk op sectoren die veel energie en materialen gebruiken. Naarmate de beschikbaarheid van energie en grondsto en onzekerder wordt en prijzen ervan mede daardoor sterker gaan uctueren of stijgen, neemt het belang om e ciënter om te gaan met natuurlijke hulpbronnen vanuit concurrentieoverwegingen toe.
Ook het kabinet-Rutte II onderkent het belang van het vergroenen van de economie: het heeft de ambitie geformuleerd om ‘groen’ te groeien. In de zogeheten Groene Groeibrief (EZ 2013) geeft het kabinet aan het concurrentievermogen van Nederland te willen versterken en tegelijkertijd de belasting van het milieu en de afhankelijkheid van fossiele energie terug te willen dringen. ‘We kunnen onze economie alleen blijvend versterken als de innovatiekracht van het bedrijfsleven, de kennisinstellingen en de overheid optimaal wordt benut om onze economie meer duurzaam te maken’.
De omvang van de opgave wordt vaak geduid via het klimaatdoel. Hierover bestaat mondiaal de afspraak de opwarming van de aarde tot 2 graden te beperken. Dat vertaalt zich voor Nederland en andere hoogontwikkelde landen in een reductie van het broeikasgas CO2 van 80-95 procent in 2050 ten opzichte van 1990. Dit is een enorme opgave. In het palet van strategieën speelt technologische innovatie een belangrijke rol. Als handreiking aan het beleid gaat deze Verkenning van de Monitor Duurzaam Nederland daarom in op het vraagstuk van energie-innovatie.
We reflecteren op het energie-innovatiebeleid met het oog op een CO2-neutrale energiehuishouding in 2050. Innovatie is een langetermijntraject van onderzoek en ontwikkeling tot de daadwerkelijke toepassing in de praktijk. Het is een zoektocht naar verbeteringen, naar wat wel en niet werkt. Aanpassen en bijsturen zijn daar onlosmakelijk mee verbonden. Vandaar de titel: ‘Uitdagingen voor adaptief energie-innovatiebeleid’.