Natuur, stress en cortisol
2007
Stress is een groot probleem binnen onze samenleving. Het gaat meestal over kleine dingen. In de file staan, een computer die te traag opstart. Kleine ergernissen, die wanneer ze zich dag na dag opstapelen, maken dat we na verloop van tijd bol staan van de stress. Die opeenstapeling van stressfactoren zorgt voor slapeloosheid, overspannenheid en conflicten, wat weer kan leiden tot verzuim van het werk met alle maatschappelijke kosten van dien. En daar blijft het niet bij. Het is inmiddels algemeen bekend dat stress een belangrijke factor is in het ontstaan van hart- en vaatziekten en depressie.
In het GaMON-onderzoeksprogramma Vitamine G staat de relatie tussen groen in de leefomgeving en gezondheid centraal. Herstel van stress is één van de mechanismen die ten grondslag liggen aan deze relatie. Volgens een advies van de Gezondheidsraad en RMNO uit 2004 zijn er sterke aanwijzingen voor een gunstige invloed van natuur op herstel van stress. De mogelijk belangrijke stressreducerende effecten van natuur worden echter nog weinig meegenomen bij het maken van nieuw beleid. Dit komt doordat er nog weinig kennis en harde resultaten zijn waarop beleid gebaseerd kan worden.
In de studies die in dit rapport worden beschreven is met behulp van cortisolmetingen onderzocht in hoeverre tuinieren en een verblijf in een groenkamer (een speciaal ingerichte kamer in een zorgcentrum) een gunstige invloed kunnen hebben op het herstel van stress. De resultaten bevestigen wat de meeste mensen intuïtief al weten: contact met natuur, of het nu gaat om tuinieren, of een verblijf in een groenkamer, is een effectieve manier om stress te reduceren. Door de experimentele wijze waarop de studies zijn uitgevoerd, en het gebruik van algemeen geaccepteerde stressmaten, is er nu voor het eerst ook hard bewijs dat tuinieren en een verblijf in groenkamers goed is tegen de stress. Hopelijk zullen deze bevindingen er toe bijdragen dat beleid rond groen en gezondheid nu snel van de grond gaat komen. Eén initiatief is er al. In Leeuwarden heeft een raadslid van PAL/Groen Links een motie ingediend om volkstuinen aan te leggen in de Vogelaarwijken. Het in dit rapport beschreven onderzoek naar de stressherstellende functie van tuinieren op de volkstuin speelde een belangrijke rol in de onderbouwing van deze motie.