Nota vernieuwing buurtgericht samenwerken
2011
Deze notitie gaat over de nieuwe accenten die het college wil aanbrengen in het Buurtgericht Samenwerken in Alkmaar. Buurtgericht Samenwerken is een echte Alkmaarse traditie die nu aanscherping behoeft naar aanleiding van ontwikkelingen in de samenleving.
De ontwikkelingen in de samenleving die aanleiding geven tot het aanbrengen van nieuwe accenten zijn:
A. De burger wordt mondiger, heeft makkelijker toegang tot kennis, neemt zelf initiatieven en is zelfredzamer en ondernemender. Hierdoor is de verhouding tussen burger en bestuur veranderd.
B. Ontwikkelingen en nieuwe mogelijkheden van digitalisering.
C. De financiële situatie noopt tot bezuinigingen op alle taakvelden. Dit geldt ook
voor het Buurtgericht Samenwerken. Hier ligt tevens de uitdaging om met
minder middelen een goed product neer te zetten voor alle wijken.
Een conceptnota is op 16 november informeel besproken tijdens een zeer constructieve bijeenkomst waarbij alle raadsleden zijn uitgenodigd door de wethouder. De opbrengst uit de discussie is verwerkt in deze nota. Een verslag van de bijeenkomst is als bijlage bijgevoegd.
Het Buurtgericht Samenwerken valt niet meer weg te denken uit Alkmaar.
Als een van de eerste gemeenten in Nederland is zo’n 14 jaar geleden een start gemaakt met het toen genoemde wijkgericht samenwerken. De aanleiding was de geconstateerde kloof tussen inwoners en gemeentebestuur waar het de communicatie over aangelegenheden die de directe woon- en leefomgeving van de Alkmaarders betrof. Hierop is een samenwerkingstructuur ontwikkeld tussen partners in het publiek domein en bewoners. Deze samenwerking heeft zich in de loop der jaren voortdurend ontwikkeld waarbij de eigen kracht en verantwoordelijkheid van bewoners en buurt en wijkorganisaties in toenemende mate belangrijk werd.
Met daarnaast actieve ondersteuning van die buurten waar op basis van meetbare factoren en leefbaarheidonderzoeken de leef- en woonomgeving aangepakt dient te worden (Wij de Wijk). Toch is het nodig om eigentijds beleid en nieuwe ontwikkelingen in te voeren in het Buurtgericht Samenwerken. Dit gebeurt niet alleen in Alkmaar, maar ook in andere steden. Ook in Deventer, Zwolle en Tilburg wordt de visie op het Buurtgericht Samenwerken herzien.
De Boer en van der Lans geven in Burgerkracht (2011) daarvoor drie redenen.
1. Institutionele ontferming. Onze verzorgingsstaat is te omvangrijk. Er is geen land waar zoveel mensen ‘cliënt’ zijn van een instelling, of het nu gezondheidszorg, welzijnswerk, uitkeringsinstelling of het kind met een rugzakje is.
2. Professionalisering van die instellingen die de verzorgingsstaat vormen. Professionals hebben de neiging om zich te specialiseren en zich te richten op afgebakende doelgroepen en/of problemen. Dat leidt weer tot verzakelijking.
3. Verzakelijking. De opkomst van New Public Management, die gesubsidieerde instellingen leidt als bedrijven, waarbij elke professional een ‘eigen loket’ heeft. Door deze ‘arbeidsdeling’ kan een probleemgezin in een wijk met soms wel acht hulpverleners te maken hebben, die van elkaar niet weten wat ze doen. De oplossing die dan bedacht wordt heet ‘ketenaanpak’, maar die is vooral op de organisaties zelf gericht en niet op het mobiliseren van de sociale veerkracht van de bewoner/cliënt. De organisatie van de overheid belemmert dus in veel gevallen het mobiliseren van sociale veerkracht.
Door de toenemende digitalisering, kennis, mondigheid en ondernemerschap kan de overheid een stapje terug doen en op een andere manier investeren in de sociale veerkracht van burgers, buurten en wijken. Digitale netwerken maken dat ook eenvoudiger. Burgers kunnen in toenemende mate, op een voor hen geschikt tijdstip vanuit de eigen stoel contact zoeken via email, Facebook en Twitter en hun eigen oplossingen doorgeven. Het nieuwe Buurtgericht Samenwerken kan daar dankbaar bij aansluiten. Tegelijkertijd is de verhouding tussen de burger en de overheid veranderd. Bewoners zijn mondiger geworden, beschikken over veel kennis, nemen zelf initiatieven en zijn dus zelfredzamer en ondernemender. Burgers die zich rond een thema willen organiseren kunnen daarbij advies krijgen van het Adviesbureau Bewonersondersteuning. Ook de corporaties, de belangrijkste partner op het gebied van leefbaarheid, zijn van mening dat het Buurtgericht Samenwerken aan vernieuwing toe is. Waarbij aansluiting bij nieuwe ontwikkelingen en eigen verantwoordelijkheid van bewoners/ huurders noodzakelijk is.