Overzicht procedures stadslandbouw
23 april 2013
Deze factsheet bevat een kort en praktisch overzicht met tips voor gemeenten hoe stadslandbouw in planologisch-juridische zin mogelijk kan worden gemaakt.
Waarom het slagen van stadslandbouw noodzakelijk is
In Nederland kennen we al vrij lang de zogeheten volkstuin waar stadsbewoners eigen groenten verbouwen en planten kweken. Stadslandbouw omvat echter meer. Het is een omslag in denken over de algemene voedselproductie door meer lokaal en regionaal voedsel te produceren, te consumeren en te verkopen.
Landbouw wordt meestal geassocieerd met het platteland. Stadslandbouw onderscheidt zich van de klassieke landbouw doordat het bewust interactie zoekt met de stad. Het is op allerlei manieren mogelijk om ook in een stedelijke omgeving- in de stad of stadsrand- gewassen te verbouwen, vissen te kweken of dieren te houden, zoals kippen, ten behoeve van de voedselproductie van de lokale bevolking. Dit kan op een kleinschalig wijze via een dakterras, balkon of volkstuin, maar ook op een meer professionele en commerciële manier, zoals op landbouwgronden van boerderijen aan de rand van de stad of op voormalige industriële gronden. Een vast concept bestaat niet voor stadslandbouw.
Om stadslandbouw ook in Nederland te laten slagen is het van belang dat het aantrekkelijk gemaakt wordt voor initiatiefnemers en dat het op de politieke agenda wordt gezet. Behalve de potentiële voordelen voor de volksgezondheid en milieu, valt er voor gemeenten ook sociale winst te behalen. Stadslandbouw kan mensen met verschillende achtergronden ook met elkaar verbinden en de sociale cohesie bevorderen binnen een wijk. Verder kan een stadswijk aantrekkelijker en leefbaarder worden door stadslandbouw op te nemen in nieuwe en bestaande woonwijken.
Welke problemen initiatiefnemers van stadslandbouw bij gemeenten ondervinden
Vanwege de financiële crisis worden steeds meer gemeentelijke gronden die gereserveerd waren voor woningbouw
of andere bouwprojecten ingezet voor stadslandbouw. Dat is een positieve ontwikkeling. In de praktijk wordt
door de gemeente meestal toestemming gegeven via een tijdelijke afwijking van het bestemmingsplan met een omgevingsvergunning voor een periode van maximaal 5 jaar. Nog afgezien van de juridische onzekerheid1 van deze tijdelijke omgevingsvergunning, is deze periode meestal ook te kort om een levensvatbaar project van de grond te krijgen. Banken of andere financieringspartijen verlangen zekerheid over het te financieren project voor een wat langere termijn. Die zekerheid kan een tijdelijke omgevingsvergunning niet geven.