Quick scan Duurzaam Inkopen bij provincies en gemeenten
2015
Zo duurzaam mogelijk inkopen is van cruciaal belang, zowel voor bedrijven als overhe- den. Het stimuleert duurzame economische groei, innovatie en het helpt milieu en sociale doelen te realiseren. Vanaf 1 januari 2015 hebben alle overheden de verantwoordelijkheid op zich genomen om 100 procent duurzaam in te kopen: van catering en ICT tot wegen, OV, elektrische auto’s en gebouwen. Het inkoopvolume van overheden samen is jaarlijks 60 miljard euro, merendeels besteed door lagere overheden. Daarmee zijn overheden zeer belangrijke investeerders voor groene groei, een speerpunt van het kabinet. Gezien het belang is het dan ook cruciaal te weten hoe we vorderen. Omdat monitoring sinds 2010 niet meer plaatsvindt, hebben wij dit onderzoek gestart met 30 vragen over duurzaam inkopen bij tien provincies en tien grote gemeenten. Hoe duurzaam kopen zij in? En wie zijn de koplopers?
De door ons benaderde gemeenten en provincies hebben constructief en open meege- werkt aan het onderzoek, waarvoor wij hen dankbaar zijn. Het blijkt dat zij gemiddeld voor ruim negentig procent duurzaam inkopen. Met zo’n score kun je stellen dat de overheid goed op weg is. Toch is dit niet onze conclusie. Want te vaak wordt er duurzaam ingekocht op basis van verouderde en weinig onderscheidende minimumnormen. Ook is er sprake van een kloof tussen papier en praktijk omdat overheden onvoldoende controleren of de beloofde duurzaamheidsnormen wel gerealiseerd worden. Kortom: gemeenten en provin- cies moeten dus nog grote stappen zetten om daadwerkelijk 100 procent duurzaam in
te kopen.
Om het duurzaam inkopen in Nederland verder te professionaliseren hebben wij met VNO-NCW, MVO Nederland en NEVI al in 2011 een advies aangeboden. Dit advies geeft overheden 11 sterke aanbevelingen waarmee zij beter gebruik kunnen maken van de innovatieve krachten in het bedrijfsleven. Hoewel het advies destijds is omarmd en over- genomen door kabinet en politiek, moeten we helaas concluderen dat deze aanbevelingen na vijf jaar nog nauwelijks uitgevoerd te zijn. Ook andere evaluaties bevestigen dat. Alle inspanningen en goede bedoelingen ten spijt, moeten we concluderen dat overheden onvoldoende aandacht schenken aan duurzaam inkopen. Daarmee blijft een belangrijke impuls voor het verduurzamen van onze economie uit – een gemiste kans.
We hopen dan ook dat dit rapport aanleiding is voor het kabinet en de Tweede Kamer om duurzaam inkopen opnieuw (hoog) op de agenda te zetten. We doen daartoe wederom een aantal aanbevelingen, gebaseerd op de behoeften van het bedrijfsleven, zoals het pro- fessionaliseren van inkooporganisaties en het uitvoeren van een benchmark. Een overheid die haar totale inkoop-spend met haar volle gewicht innovatief duurzaam aanwendt, kan echt het verschil maken en het vliegwiel aan het draaien krijgen richting een duurzame economie. Volgens TNO kan Nederland zo 7 miljard euro verdienen en 50.000 banen erbij krijgen. De kennis is er, de instrumenten zijn er – nu gewoon doen!