Schone lucht, voor een aantrekkelijk en gezond Rotterdam
27 november 2014
In de afgelopen jaren is hard gewerkt om de luchtkwaliteit in Rotterdam te verbeteren door middel van een groot aantal maatregelen. Er zijn grote stappen gezet, maar we zijn er nog niet.
De basis voor (en urgentie van) inzet ter verbetering van de luchtkwaliteit komt voort uit twee zaken. Het belangrijkste is de ambitie van het college ten aanzien van het verbeteren van de gezondheid van onze inwoners. Daarnaast is er de Europese regelgeving in het kader van de luchtkwaliteit
In de EU-regelgeving zijn normen opgenomen voor stikstofdioxide (NO2) en fijnstof (PM10). Doordat in Nederland een directe koppeling bestaat tussen besluitvorming over ruimtelijke plannen en Europese normen, resulteerde dit in de zogenaamde ‘bouwstop’. Met het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) heeft Nederland uitstel gekregen voor het moment dat aan de normen moet worden voldaan; voor NO2 geldt dat uitstel tot in 2015. Het NSL wordt ook door de Raad van State erkend als voldoende onderbouwing/garantie dat tijdig aan de normen zal worden voldaan. Daarmee was de bouwstop van de baan.
Voor NO2 is nu aannemelijk dat in Rotterdam niet overal tijdig aan de norm zal worden voldaan; er resteren nog veel knelpunten. Daarmee ontstaat opnieuw een risico in de procedures voor ruimtelijke plannen. De oorzaak hiervan ligt zowel bij tegenvallers bij de uitstoot in praktijkomstandigheden van de nieuwere typen automotoren, als bij de bijdrage vanuit bronnen zoals de scheepvaart, de glastuinbouw en de rijkswegen.
Om alle knelpunten voor NO2 in Rotterdam in het komend jaar op te lossen met maatregelen die we zelf kunnen nemen, zouden zeer vergaande maatregelen zijn vereist. Globale berekeningen wijzen uit dat plaatselijk dan tot ruim 50% van alle verkeer zou moeten verdwijnen. Zeker omdat deze afname al in het komend jaar zou moeten worden gerealiseerd zouden de maatschappelijke effecten onacceptabel zijn. Desalniettemin zetten wij ons voluit in om de luchtkwaliteit zo veel mogelijk te verbeteren, vanuit twee redenen. De eerste is dat de gezondheid van Rotterdammers ons zeer aan het hart gaat. De luchtkwaliteit is namelijk een belangrijke oorzaak van de slechtere gezondheid van de Rotterdammer in vergelijking met andere Nederlanders. Het college blijft daarom stevig inzetten op de aanpak van de luchtkwaliteit, zodat de stad schoner en gezonder wordt. Dat is in het belang van alle Rotterdammers en zal ook inzet van veel Rotterdammers vragen. De tweede reden is dat deze inzet in lijn is met de geest van de wet- en regelgeving, wat mogelijk kan helpen in procedures bij de Raad van State. Wij hebben voor de komende jaren € 11,7 miljoen vrijgemaakt.
De gemeentelijke inzet richt zich hoofdzakelijk op hetgeen binnen onze invloedssfeer ligt; dat betreft met name de bijdrage van het stedelijk verkeer. Naast onze eigen inzet werken we intensief samen met het Rijk en onze partners om ook de achtergrondconcentratie die buiten de directe invloedssfeer van Rotterdam ligt aan te pakken.
Dit is in lijn met het eerdere besluit om het luchtbeleid niet langer alleen te richten op het voldoen aan de Europese normen voor fijnstof en stikstofdioxide, maar de focus te leggen op het verbeteren van de gezondheid van de Rotterdammers. De beste indicator voor de gezondheidseffecten door luchtverontreiniging is elementair koolstof (EC). EC is daarom gekozen als belangrijke parameter binnen het beleid en dus ook bij keuze voor de maatregelen. Overigens hebben verkeersmaatregelen veelal een effect op zowel de NO2- als de EC-concentratie.
Het college heeft een hoge ambitie en realiseert zich, dat het deze ambitie niet alleen kan realiseren. Naast politiek draagvlak is ook draagvlak en medewerking nodig bij onze partners en stakeholders. Het gaat niet alleen om concrete maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit, maar ook om een andere insteek voor de mobiliteit in de stad. We betrekken bij het uitwerken van maatregelen in een vroegtijdig stadium de transportsector, ondernemers en bewoners(organisaties). Voor een aantal maatregelen is al eerder een uitgebreide consultatie gestart; dit is bijvoorbeeld het geval voor de transportsector. In dit kader heeft deze sector mogelijke maatregelen aangedragen die deels ook zijn ingevoerd.
Met deze nota wordt aan uw raad een nieuw perspectief voor de stad voorgelegd, waarbij wordt aangegeven wat op korte en op lange termijn aan verbetering van de luchtkwaliteit, en daarmee ook de leefomgeving, wenselijk is. Er zijn twee voorbeeldpakketten aan maatregelen opgenomen (op hoofdlijnen), waarmee een grote stap op weg naar deze verbetering kan worden gezet. Parallel hieraan wordt de nieuwe Rotterdamse Mobiliteitsagenda ontwikkeld, waarin verbeteren van de leefomgeving één van de doelstellingen wordt.
We baseren de keuze voor een nieuw maatregelenpakket op de laatste inzichten van maatregelen en op de evaluatie van de maatregelen waartoe al eerder was besloten.