Steenmeelproject Veenkoloniën Steenmeel als duurzame bodemverbeteraar
12 april 2016
De grote groei van de opbrengsten in de grondgebonden landbouw na het midden van de vorige eeuw met behulp van kunstmest, was alleen mogelijk omdát de mineralogische rijkdom van de bodem nog intact was. Deze mineralogische rijkdom is voor een belangrijk deel opgebruikt of verdwenen als gevolg van zure neerslag. Dit verlies is niet met gangbare middelen als kunstmest, drijfmest, kalk of groenbemester te herstellen. De minerale vitaliteit van de bodem kan slechts gerepareerd worden met behulp van steenmeel. Steenmeel vult aan wat ongemerkt de afgelopen decennia uit de bodem is verdwenen.
Om de mogelijkheden die bodemreparatie met steenmeel biedt tastbaar te maken, is in december 2012 gestart met een demonstratieproject op een perceel bij de familie Schrör in Musselkanaal. Op het perceel zijn éénmalig de steenmeelproducten Basa Box en BIO·LIT op proefstroken opgebracht. De resultaten in 2014 waren dermate dat de familie Schrör te kennen gaf ervaring te willen opdoen met de toepassing van steenmeel op praktijkschaal. In een praktijkschaal wordt machinaal geoogst op grote oppervlakten en kan exact worden vastgesteld wat de opbrengsten in de praktijk zijn. In dit vervolgproject als overbrugging naar de verwachte mogelijkheden in het kader van het POP3- programma, zijn naast familie Schrör zeven deelnemers aangehaakt.
Omdat de werking van steenmeel voor een belangrijk deel afhangt van de kwaliteit van de bodembiologie en de ontwikkeling van de bodembiologie wordt gestimuleerd door steenmeel, is het goed mogelijk dat op basis van oogstmetingen resultaten in het eerste jaar na toepassing schijnbaar uitblijven. De groei van de bodembiologie wordt gemakkelijk over het hoofd gezien. Resultaten worden veelal het tweede en zeker het derde jaar significant indien de bodembiologie de kans krijgt zich te ontwikkelen. De ontwikkeling van de bodembiologie wordt ondersteund door terughoudend gebruik van chemische middelen, met name middelen die werkzaam zijn in de bodem. Betrokken ondernemers en onderzoekers werden in 2015 daarom aangenaam verrast door de behaalde resultaten in het eerste jaar tijdens het overbruggingsproject.
De behaalde resultaten staan vermeld in de tabellen op de volgende pagina’s. Ter toelichting op de tabel en als achtergrond bij lezing ervan nog het volgende:
• De informatie in de tabel geeft de resultaten zoals gemeten. Deze resultaten dienen beschouwd te worden als richtinggevend. Meer onderzoek en analysegegevens zijn nodig voor statistisch betrouwbare uitspraken.
• Bij gras is altijd sprake van cycliciteit in de groei: na een zware snede volgt automatisch een lichtere door hergroeivertraging. Voor een betrouwbaar beeld is het van belang alle sneden te meten. In de tabel is aangegeven hoeveel sneden gemeten zijn.
• Bij de ‘Toename nutriëntenlevering’ zijn meer elementen gemeten dan weergegeven. Niet weergegeven zijn de elementen waarvan de gemeten gehalten rond de detectielimiet lagen of daaronder.
• In het overbruggingsproject is noodgedwongen gewerkt met een beperkt budget waardoor beperkt en bij enkele deelnemers geheel geen metingen zijn uitgevoerd.