Synergie in stromenbeheer
2011
In de Ontwerp Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte wordt ruimte voor veiligheid, een duurzame watervoorziening en klimaatbestendige stedelijke inrichting als Nationaal belang aangegeven en wordt het verband gelegd met het Deltaprogramma. In stedelijke gebieden kan sprake zijn van te veel of te weinig regenwater en hitte in droge zomers. Water vasthouden en bergen in de stedelijke gebieden zelf kan hier een antwoord op zijn. Om aan de opgaven vanuit water te voldoen is vaak ruimte of een slimme inrichting van (met name stedelijke) gebieden nodig. Stadsranden, parken en groen-blauwe zones lenen zich het beste om water te bergen en problemen vanwege hitte te beperken. Door opgaven van water aan te pakken in combinatie met opgaven vanuit ruimte kunnen kansen worden gecreëerd voor een toekomstbestendige inrichting, die duurzaam is en die de ruimtelijke kwaliteit verbetert. In de Nota Ruimte was al eerder gesteld dat water moet worden beschouwd als één van de structurerende principes voor bestemming, inrichting en gebruik van de ruimte. Het is derhalve van groot belang dat water en ruimte in planprocessen bij gebiedsontwikkeling in combinatie met elkaar worden beschouwd en meekoppelmogelijkheden in beide richtingen worden benut. Het Deltaprogramma biedt grote kansen om hier met de 9 deelprogramma’s adequaat op in te spelen. In het deelprogramma Nieuwbouw en Herstructurering gaat het erom te zorgen dat de factoren water, ondergrond en klimaat integraal worden meegenomen in een breed ontwerpproces. Het deelprogramma Nieuwbouw en Herstructurering wil hulpmiddelen aanbieden om dit ontwerpproceste ondersteunen. Eén van de hulpmiddelen is het werken met gidsprincipes en -modellen voor water, zoals die in de jaren 90 zijn ontwikkeld door Tjallingii. Hierbij wordt uitgegaan van basisprincipes voor het reguleren van waterstromen. Parallel aan deze studie zijn de basismodellen voor waterontwerp en -beheer gekoppeld aan de Nederlandse landschapstypen (Testrapport Gidsmodellen water, Grond en De Koning, 2011).
Naast de waterstromen zijn ook andere stromen van belang. In dit rapport wordt zicht gegeven op ruimtelijke concepten, principes en modellen, die kunnen worden gehanteerd voor een beter beheer van waterstromen en de stromen van verkeer, energie en voedsel.
De gidsmodellen vormen samen een gereedschapskist waarvan we hopen dat die in de praktijk gebruikt en verbeterd wordt. Dat hoort bij het leerproces in het ontwerpend onderzoek.
De algemene conclusie is dat bebouwde gebieden zo veel mogelijk moeten worden afgewisseld met groen-blauwe zones om synergie in stromenbeheer te realiseren. Bovendien kan het combineren van stromen tot slimme oplossingen leiden en ook de kosten beperken. Gemeenten, waterschappen en provincies kunnen dit in planprocessen en bij gebiedsontwikkeling benutten. Het deelprogramma Nieuwbouw en Herstructurering kan het gebruiken bij de voorbereiding van de Deltabeslissing.