Thermische energie uit afvalwater in Zwolle
2011
inleiDing
Thermische energie (warmte) uit de waterketen kan een belangrijke en duurzame bron van energie zijn. Deze bron wordt in Nederland nog niet veel gebruikt. Provincie Overijssel, STOWA, RIONED, Agentschap NL, waterschap Groot Salland, gemeente Zwolle en Tauw hebben in dit project de thermische energie op verschillende plaatsen in de afvalwaterketen in beeld gebracht om de potentie van deze bron in kaart te brengen.
Achtergrond
In huishoudens en bedrijven wordt veel energie gebruikt voor het opwarmen van water voor verschillende doeleinden. Het warme water wordt vervolgens via het rioolstelsel afgevoerd. In het riool koelt het af en wordt het gemengd met koudere waterstromen, zoals afstromend hemelwater en grondwater. De hoeveelheid thermische energie die op deze manier verloren gaat is zo groot dat het zeker de moeite waard is om de mogelijkheden voor terugwinning te onderzoeken. In het onderzoek “Mastercase energie in de waterketen” (STOWA rapport 2009-46), zijn de potentiële kansen voor terugwinning van thermische energie gesignaleerd. Het STOWA rapport “Energie in de waterketen” kwantificeert de thermische, chemische en operationele energie in de waterketen (STOWA rapport 2010-35).
In dit onderzoek is de thermische energie in de afvalwaterketen in Zwolle op verschillende plaatsen in kaart gebracht. Dit is gedaan door het verrichten van metingen in een tweetal wijken en op de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi).
Projectdoelen
Een belangrijke vereiste voor de terugwinning van warmte uit afvalwater is het verkennen van de omvang en de spreiding van die warmte (in tijd en ruimte) in het rioolstelsel en in het influent en het effluent van de rwzi. Deze gegevens zijn noodzakelijk om de haalbaarheid van de terugwinning van warmte uit de afvalwaterketen en de impact daarvan op het functione- ren van de rwzi’s in te schatten. Op basis van deze inzichten worden passende maatregelen ontwikkeld om de thermische energie bij huishoudens, industrieën, rioolstelsels en op de rwzi terug te winnen zonder schadelijke effecten voor het functioneren van de rwzi.
De verschillende doelen van dit onderzoek betreffen:
1. Inzichtelijk maken van de warmtehuishouding in de waterketen en het aanwijzen van de
beste locaties voor terugwinning
2. Weergeven van de mogelijke effecten van de terugwinning van warmte op het functioneren
van rwzi’s
3. Beschrijven van de mogelijke technieken voor de terugwinning van warmte uit de
afvalwaterketen
Leeswijzer
In hoofdstuk 2 van dit onderzoek is algemene informatie over warmte in en warmteterugwinning uit het afvalwater op een rijtje gezet, aan de hand van bestaande informatie en ervaringen in het buitenland.
Hoofdstukken 3 beschrijft de onderzoeksmethodiek. Dit hoofdstuk omvat het meetplan, de aanpak en een beschrijving van de verschillende meetpunten. Hoofdstuk 4 betreft de analyse van de verzamelde meetgegevens. In hoofdstuk 5 wordt de thermische gevoeligheid van de rwzi Hessenpoort in beeld gebracht. In hoofdstuk 6 worden de conclusies en aanbevelingen uit dit onderzoek beschreven.