Vuurwerk
2002
Inleiding
Elke jaarwisseling is het weer raak: in Nederland schieten particu- lieren dan voor vele miljoenen euro’s aan vuurwerk de lucht in. Ook gedurende de rest van het jaar is vuurwerk populair, want dan zijn er talloze feesten waarbij professionele bedrijven een vuurwerkshow verzorgen. De Enschedese vuurwerkramp van mei 2000 heeft daar nauwelijks verandering in gebracht.
De populariteit van vuurwerk komt niet uit de lucht vallen, want het fenomeen werd al 1600 jaar geleden ontdekt in het Byzantijnse rijk. Aanvankelijk gebruikte men vuurwerk vooral om boze geesten te verjagen met luide knallen en lichteffecten, maar later kreeg het steeds meer de functie van spectaculair vermaak.
Het maken van vuurwerk – de pyrotechniek – was eeuwenlang een ware kunst. De term stamt dan ook af van het Griekse pyr (vuur) en techne (kunst). Via experimenten ontdekte men chemische recepten en mengprocessen, die van generatie op generatie als familiegeheim werden overgedragen. Zelfs vandaag de dag speelt dergelijke over- levering nog een rol en domineren in verschillende landen nog steeds familiebedrijven de vuurwerkindustrie. Door die geheimhouding vond er vrij weinig wetenschappelijk pyrotechnisch onderzoek plaats en mede daardoor zijn de basisprincipes van vuurwerk eeu- wenlang haast onveranderd gebleven. Pas na de Tweede Wereldoor- log maakte de wetenschap serieus zijn intrede in de pyrotechniek en werden de fysische en chemische processen van vuurwerk ontrafeld, waardoor het ontwikkelen van vuurwerk minder een kwestie werd van trial and error. Dankzij de verbeterde kennis van de vaste stof chemie is de kwaliteit en veiligheid van het vuurwerk en de vuur- werkproductie toegenomen.
Helaas gaat het toch vrijwel elke jaarwisseling weer mis: jaar in jaar uit overlijdt een handvol vuurwerkslachtoffers en vallen er enkele tientallen (zwaar)gewonden door vuurwerk. Ironisch genoeg stopte de Stichting Ideële Reclame (SIRE) enkele maanden voor de ramp in Enschede met de publiekscampagne „Je bent een rund als je met vuurwerk stunt”, die het veilig omgaan met vuurwerk bevorderde. Met subsidie van het ministerie van VROM is de vuurwerkcam- pagne sindsdien ondergebracht bij de Stichting Consument en Vei- ligheid.