Waardering van Natuur, Water en Bodem in Maatschappelijke Kosten-batenanalyses
2004
Hoe kunnen de effecten van infrastructuurprojecten op natuur, water en bodem kwantitatief worden opgenomen in een OEI op basis van een Maatschappelijke Kosten-batenanalyse (MKBA)? In deze handreiking wordt aangegeven dat dit kan door de fysieke effecten van infrastructuur op natuur, water en bodem, zoals bepaald in de milieu effect rapportage (= m.e.r.), te vertalen naar welvaartseffecten. Tevens wordt in beeld gebracht hoe de betreffende welvaartseffecten vervolgens gekwantificeerd en zo mogelijk gemonetariseerd kunnen worden met behulp van verschillende economische waarderingsmethoden.
Deze aanvulling beperkt zich tot de ongeprijsde effecten op natuur, water en bodem, omdat alleen deze effecten in de leidraad OEI nog ontbreken. Hierbij wordt een typologie van effecten gehanteerd die zowel aansluit bij de leidraad OEI als bij de m.e.r..
Evenals in de m.e.r., worden vijf typen effecten onderscheiden, namelijk: areaalverandering, versnippering, verstoring, verdroging en vervuiling. Deze vijf typen effecten kunnen zowel direct als indirect zijn. Er is sprake van een direct ongeprijsd effect wanneer bijvoorbeeld de aanleg van een weg een natuurgebied of waterloop doorsnijdt en dus tot versnippering leidt. Er kunnen ook indirecte ongeprijsde effecten optreden, bijvoorbeeld wanneer niet de aanleg van de weg zelf, maar de compenserende maatregelen, die getroffen worden in verband met de aanleg, effect hebben op natuur, water of bodem. Zo wordt bijvoorbeeld als maatregel om de verdroging die de wegaanleg met zich brengt tegen te gaan, gebiedsvreemd water ingelaten, waardoor er vervuiling van het oppervlakte water ontstaat.
Om effecten van infrastructuur om natuur, water en bodem kwantitatief op te kunnen nemen in de OEI op basis van een MKBA, is een stappenplan opgesteld waarmee de fysieke effecten van infrastructuur op het natuurlijk milieu vertaald worden naar welvaartseffecten. De MKBA is immers een welvaartsanalyse. Het plan bestaat uit de volgende stappen:
1. bepaling van de fysieke effecten van infrastructuur op het natuurlijk milieu;
2. nagaan op welke voorwaardelijke ecosysteemfunctie het fysieke effect betrekking heeft; dit is een tussenstap;
3. bepaling van de welvaartseffecten in termen van goederen en diensten die het natuurlijk milieu voortbrengt;
4. kwantificering van de welvaartseffecten;
5. monetarisering van de welvaartseffecten (indien mogelijk).