Witboek duurzame energie

1. SAMENVATTING
Dit Witboek ligt voor naar aanleiding van een motie van Provinciale Staten om een versnelling in de energietransitie te bewerkstelligen. Het gaat erom duidelijk te krijgen wat de toegevoegde waarde van de Provincie Limburg kan zijn met betrekking tot de energietransitie, en welke aanpak gehanteerd moet worden om die versnelling te bereiken. In het Witboek Duurzame Energie worden, rekening houdend met praktijkervaringen, vier concrete voorstellen gedaan waarmee Provincie Limburg de energietransitie kan versnellen en daarmee haar energievoorziening zeker kan stellen voor de toekomst. Het Witboek is een strategisch document en de voorstellen dienen na besluitvorming verder te worden uitgewerkt.
De energievoorziening in Limburg is momenteel goed geregeld. Het aantal storingsminuten behoort tot de laagste ter wereld en de energie is relatief betaalbaar. Het is zelfs zo goed geregeld, dat energie vanzelfsprekend lijkt. Energie is er altijd. Echter, mensen zijn zich er vaak niet van bewust dat de beschikking hebben over energie niet zo vanzelfsprekend is als wordt aangenomen. De toenemende schaarste aan fossiele brandstoffen en de klimaatverandering hebben in de toekomst zowel verregaande economische als veiligheid- en politieke consequenties.
Een op fossiele brandstoffen gebaseerde energievoorziening is op termijn zeer risicovol voor de economie. Er zijn onzekerheden ten aanzien van de toekomstige beschikbaarheid van deze brandstoffen. Voor een robuuste economie is dus een transitie nodig naar een toekomstvaste energievoorziening: een energievoorziening die zoveel mogelijk is gebaseerd op energie uit hernieuwbare bronnen. Het is niet bekend wanneer de risico’s van een op fossiele brandstoffen gebaseerde energievoorziening merkbaar worden in de economie. Wat we wel weten is dat de ontwikkeling van duurzame alternatieven veel tijd vergt. Vandaar dat we nu vaart moeten maken met de transitie. Deze transitie loopt echter nog niet zoals gewenst. Er zijn belemmeringen. Een onderzoek, in opdracht van de Provincie Limburg, naar de belemmeringen in de energietransitie toont aan dat deze zijn terug te voeren op drie fenomenen:
1. de moeite die het kost om de verwevenheid van de huidige, complexe energiestructuur in de
samenleving te doorbreken,
2. de verstoringen in de markt die ervoor zorgen dat groene energie duurder is dan grijze energie en
3. de beperkingen van mensen en organisaties om de complexe energiestructuren volledig te begrijpen
en op basis daarvan weloverwogen keuzes te maken.
Het besef dat deze drie fenomenen de energietransitie in de weg staan, is de sleutel tot de oplossing om te komen tot de gewenste versnelling in de energietransitie.
Omdat initiatieven op gebied van duurzame energieopwekking en energiebesparing vooral op regionale schaal plaatsvinden, is de Provincie een belangrijke schakel. Een actieve rol van de Provincie, zoals het bij elkaar brengen van partijen en het aansturen van processen, is noodzakelijk. Daarmee dient de Provincie niet alleen de energietransitie, maar stimuleert zij tevens de economische bedrijvigheid en het vestigingsklimaat in Limburg. Daarmee is de Provincie bij uitstek de partij die de genoemde belemmeringen aan kan pakken.
Om dit te kunnen realiseren worden in dit Witboek vier voorstellen gedaan. Ze vertonen onderlinge samenhang en versterken elkaar. Elk voorstel richt zich op een ander aspect van de energietransitie, of op een andere doelgroep. Met de gelaagdheid die daarmee gecreëerd is, ontstaat er een breed stimuleringskader, waarmee marktpartijen worden geprikkeld om in de provincie Limburg te investeren in duurzame energieprojecten. Het betreft de volgende voorstellen:

1. Het verankeren van het belang van duurzame energie
Duurzaamheid is een onderwerp waarvan behartiging een dwingend algemeen belang dient. In combinatie met het definiëren van duurzame energie-initiatieven als diensten van algemeen economisch belang, kan de Provincie Limburg een actievere en financieel sturende rol in de energietransitie innemen. Dit alles zonder staatssteunrisico’s.
2. Het uitwerken van robuuste projectvoorstellen
Om de mogelijkheden die de kaders van voorstel 1 bieden optimaal te benutten, moeten in samenwerking met marktpartijen robuuste projectvoorstellen worden gedaan, inclusief financiële paragraaf. Hierbij zal worden aangegeven op welke wijze de Provincie, rekeninghoudende met de Kadernota Financieringsinstrumentarium, deze voorstellen optimaal kan ondersteunen. Daarbij zal nadrukkelijk een koppeling met een Beeldbepalende Ontwikkeling (BBO) gezocht worden.
3. Meer aandacht voor warmte
Bij energiebesparing, als aanvulling op energie-efficiency in de gebouwde omgeving, ook accent te leggen op de benutting van (industriële) restwarmte. Voor duurzame energieopwekking de mogelijkheden te onderzoeken naar de haalbaarheid van geothermie.
4. Stimuleringsinstrumentarium voor kleinere spelers in de gebouwde omgeving
In samenwerking met gemeenten en belangenorganisaties komen tot een stimuleringsinstrumentarium voor de doelgroepen burgers en bedrijven, dat drempelverlagend werkt om te investeren in energiebesparing en duurzame energieopwekking in de gebouwde omgeving. Dit voorstel draagt bij aan het vergoten van de bewustwording.
De ervaringen met de projecten uit het Energieprogramma van de afgelopen jaren tonen aan dat het de Provincie Limburg lukt om de markt te activeren om te investeren in duurzame energieprojecten. De investeringen van de Provincie Limburg hebben geresulteerd in een grotere economische activiteit. Met een bijdrage van € 23 miljoen heeft de Provincie Limburg voor ruim € 275 miljoen aan investeringen in de provincie gegenereerd. Investeren in duurzame energie versterkt dus de economie en is bovendien financieel verantwoord. Echter, om te komen tot een versnelling in de energietransitie dienen de genoemde vier voorstellen te worden uitgevoerd.

Terug naar bibliotheek